của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI
Trong Sứ điệp Mùa Chay năm 2012, công bố sáng ngày 7
tháng 2 năm 2012, Ðức Thánh Cha Bênêđictô XVI cổ vũ các tín hữu quan tâm đối
với nhau, để khích lệ nhau trong việc thực thi bác ái và các công việc lành.
Sứ điệp được phổ biến bằng 7 thứ tiếng : Ý, Anh, Pháp,
Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ðức, Ba Lan. Mùa Chay năm 2012 sẽ bắt đầu từ ngày Thứ
Tư Lễ Tro, 22 tháng 2 năm 2012, và kết thúc vào ngày lễ Phục sinh 8 tháng 4 năm
2012.
Chủ đề của Sứ điệp Mùa Chay là câu 24 trong đoạn thứ 10
của Thư gửi tín hữu Do thái. Trong đoạn này tác giả giải thích thành quả việc
đón nhận Chúa Kitô là một đời sống được phát triển theo 3 nhân đức hướng thần,
đó là : tiến đến gần Chúa "với con tim chân thành trong sự viên mãn của
đức tin" (c.22), giữ vững "việc tuyên xưng niềm hy vọng của chúng
ta" (c.23) trong sự luôn chú ý thi hành "đức bác ái và các việc
lành" (c.24) cùng với các anh em khác.
Sứ điệp Mùa Chay 2012
của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI
“Chúng ta
hãy quan tâm đến nhau, để khích lệ nhau sống bác ái và làm việc lành” (Dt
10,24)
Anh chị em
thân mến,
Một lần nữa
Mùa Chay cho chúng ta cơ hội suy tư về điều cốt yếu của đời sống Kitô hữu là
đức bác ái. Đây là thời gian thuận tiện để, nhờ Lời Chúa và các bí tích trợ
giúp, chúng ta đổi mới hành trình đức tin, trên bình diện cá nhân cũng như
cộng đoàn. Hành trình này được ghi dấu bằng kinh nguyện và chia sẻ, bằng
thinh lặng và chay tịnh, trong khi chờ đợi niềm vui Phục Sinh.
Năm nay, tôi
muốn đề nghị một vài suy tư dưới ánh sáng một bản văn Kinh Thánh ngắn trích
trongThư gửi tín hữu Do Thái : “Chúng ta hãy quan tâm đến nhau để khích lệ
nhau sống bác ái và làm việc lành”. Câu này nằm trong đoạn văn được tác giả
Sách thánh dùng để khuyến khích tín thác vào Chúa Giêsu Kitô là vị Thượng Tế,
Đấng đã đem lại cho chúng ta ơn tha thứ và mở ra con đường đến với
Thiên Chúa. Việc đón nhận Chúa Kitô sẽ sinh hoa trái là một đời sống theo ba
nhân đức đối thần, đó là : đến cùng Chúa “với lòng chân thành và đức tin trọn
vẹn” (c.22), vững vàng “tuyên xưng niềm hy vọng” (c.23) và chuyên chăm
thực thi “đức bác ái và các việc lành” (c.24) cùng với anh em mình.
Tác giả Sách thánh cũng khẳng định rằng để nâng đỡ lối sống theo Tin Mừng
này, điều quan trọng là tham dự phụng vụ và cầu nguyện chung, hướng đến mục
tiêu cánh chung là hiệp thông trọn vẹn với Thiên Chúa (c.25). Ở đây tôi muốn
suy tư về câu 24, câu này đưa ra một giáo huấn ngắn gọn, quý giá và luôn thời
sự về ba khía cạnh của đời sống Kitô hữu : đó là quan tâm đến tha nhân, nâng
đỡ nhau và sự nên thánh của bản thân.
1. “Chúng ta hãy quan tâm” : trách nhiệm đối với anh
chị em mình
Yếu tố đầu
tiên là lời mời gọi “hãy quan tâm”. Động từ Hy lạp dùng ở đây là katanoein,
có nghĩa là quan sát tỉ mỉ, chăm chú, theo dõi kỹ lưỡng, kiểm tra điều gì.
Chúng ta gặp động từ này trong Tin Mừng, khi Chúa Giêsu mời gọi các môn đệ
hãy “quan sát” chim trời, tuy chúng chẳng lo lắng gì, nhưng vẫn được Chúa
Quan Phòng ân cần chăm sóc (x. Lc 12,24), và hãy “nhận ra” cái xà trong mắt
mình trước khi nhìn thấy cọng rơm trong mắt của người anh em (x. Lc 6,41).
Chúng ta cũng thấy động từ này trong một đoạn khác của Thư gửi tín hữu
Do Thái, như lời mời gọi hãy “ngắm nhìn Chúa Giêsu” (3,1), là Tông đồ và là
Thượng tế của niềm tin của chúng ta. Vì thế, động từ mở đầu lời nhắn nhủ
này mời gọi hãy chăm chú nhìn người khác, trước tiên là nhìn Chúa Giêsu,
rồi quan tâm đến nhau, chứ đừng tỏ ra như người xa lạ, dửng dưng về số phận
anh chị em mình. Tuy nhiên, chúng ta thường sống ngược lại : dửng dưng
và thờ ơ, những thái độ vốn phát sinh từ tính ích kỷ nhưng lại đội lốt “tôn
trọng sự riêng tư của người khác”.
Ngày nay
cũng vậy, lời Chúa kêu gọi mọi người chúng ta quan tâm đến nhau. Ngày nay
Chúa cũng đòi chúng ta phải là những “người trông coi” anh chị em mình (x. St
4,9), xây dựng những tương quan ân cần đối với nhau, quan tâm đến hạnh
phúc và hạnh phúc trọn vẹn của tha nhân.
Yêu thương
nhau là một điều răn trọng đại, đòi hỏi chúng ta ý thức trách nhiệm đối
với những người –cũng như chúng ta– là thụ tạo và là con Thiên Chúa. Một khi
là anh chị em với nhau trong tư cách nhân loại, và nhiều khi cả trong đức
tin, chúng ta phải nhận ra tha nhân thực sự là một cái tôi kháccủa mình,
được Chúa rất mực yêu thương. Nếu chúng ta vun trồng cái nhìn này –xem tha
nhân như anh chị em mình–, thì tình liên đới, sự công chính cũng như lòng
khoan dung và thương xót sẽ tự nhiên trào dâng nơi tâm hồn chúng ta. Vị Tôi
Tớ Chúa Phaolô VI đã khẳng định rằng thế giới ngày nay đau khổ chủ yếu là vì
thiếu tình huynh đệ : “Xã hội con người đang bệnh nặng. Nguyên do không phải
vì tài nguyên cạn kiệt hoặc vì một số người nắm độc quyền thao túng, cho bằng
vì thiếu tình huynh đệ giữa con người với nhau và giữa các dân tộc với nhau”
(Thông điệp “Phát triển các dân tộc”, số 66).
Quan tâm đến
người khác hàm ý muốn điều thiện hảo cho họ về mọi phương diện : thể lý, luân
lý và tinh thần. Nền văn hóa hiện đại dường như đã đánh mất ý thức về thiện
và ác, đang khi cần phải mạnh mẽ lặp lại rằng điều thiện vẫn hiện diện và sẽ
thắng vì Thiên Chúa là “Đấng tốt lành và làm điều thiện” (Tv 119,68). Làm
điều thiện là biết khơi lên, bảo vệ và thăng tiến sự sống, tình huynh đệ
và hiệp thông. Như thế trách nhiệm đối với tha nhân có nghĩa là muốn và làm
điều thiện hảo cho họ, mong ước họ cũng sẵn sàng đón nhận điều thiện và những
đòi hỏi của điều thiện. Quan tâm đến tha nhân có nghĩa là ý thức được những
nhu cầu của họ. Kinh Thánh cảnh giác về mối nguy cơ con tim chúng ta có thể
trở nên chai cứng vì một thứ “hôn mê tinh thần”, làm chúng ta tê liệt trước
những đau khổ của tha nhân. Thánh Luca thuật lại hai dụ ngôn Chúa Giêsu đưa
ra để làm ví dụ. Trong dụ ngôn người Samaritanô tốt bụng, vị tư tế và thầy
Lêvi “đi tránh qua một bên”, dửng dưng đối với người bị cướp bóc lột và đánh
đập (x. Lc 10,30-32). Trong dụ ngôn người phú hộ và Lazarô, người phú hộ
chẳng hề quan tâm đến Lazarô nghèo khó đang đói gần chết ngay trước cửa nhà
mình (x. Lc 16,19). Cả hai dụ ngôn đều cho thấy điều trái ngược với sự “quan
tâm”, với cái nhìn yêu thương và cảm thông. Điều gì ngăn cản cái nhìn nhân
đạo và yêu thương ấy đối với anh chị em chúng ta ? Thường thì đó là sự giàu
có vật chất và cuộc sống thừa mứa, nhưng cũng có thể là khuynh
hướng đặt tư lợi và những bận tâm của mình lên trên hết. Không bao giờ chúng
ta được phép không biết “tỏ lòng thương xót” người đau khổ. Không bao giờ
chúng ta được để cho con tim mình bị những quyền lợi và những mối bận tâm của
mình phủ lấp đến độ không nghe được tiếng kêu của người nghèo. Tâm hồn khiêm
tốn và kinh nghiệm bản thân về đau khổ sẽ có thể thức tỉnh nơi chúng ta ý
thức về sự thương xót và cảm thông. “Người công chính quan tâm đến quyền lợi
kẻ nghèo, điều đó, ác nhân sao hiểu nổi !” (Cn 29,7). Như thế ta hiểu được
mối phúc của “những người khóc lóc” (Mt 5,5), vì quả thực họ là những người
có cái nhìn vượt ra khỏi chính mình để cảm thông nỗi đau của tha nhân. Đến
với tha nhân và mở rộng con tim cho nhu cầu của họ sẽ trở thành cơ hội để
được cứu độ và hưởng phúc thật.
“Quan tâm
đến nhau” cũng bao hàm việc quan tâm đến thiện ích thiêng liêng của nhau. Ở
đây, tôi muốn lưu ý một khía cạnh của đời sống Kitô giáo mà tôi cho rằng đã
bị lãng quên : đó là sự sửa lỗi huynh đệ nhắm đến ơn cứu rỗi đời đời.
Nói chung ngày nay chúng ta rất nhạy cảm với khái niệm về từ thiện và quan
tâm đến hạnh phúc về thân xác và vật chất của tha nhân, nhưng lại hầu như
hoàn toàn im lặng về trách nhiệm tinh thần đối với anh chị em mình. Thái độ
ấy không có trong Giáo Hội sơ khai và trong các cộng đoàn thực sự trưởng
thành về đức tin ; các cộng đoàn ấy không chỉ quan tâm đến sức khỏe thể xác
của anh chị em mình, mà cả sức khỏe tâm hồn và vận mệnh tối hậu của họ nữa.
Kinh Thánh dạy chúng ta : “Hãy khiển trách người khôn ngoan thì họ sẽ yêu mến
con. Hãy khuyên bảo người khôn ngoan để họ càng khôn ngoan hơn ; hãy dạy dỗ
người công chính để họ hiểu biết thêm” (Cn 9,8tt). Chính Chúa Kitô dạy chúng
ta phải khiển trách người anh em đang phạm tội (x. Mt 18,15). Động từ dùng
cho sự sửa lỗi huynh đệ - elenchein - cũng là động từ chỉ sứ vụ
ngôn sứ của các Kitô hữu, tố cáo một thế hệ chiều theo điều ác (x. Ep 5,11).
Truyền thống của Giáo Hội đã kể việc “răn bảo kẻ có tội” là một trong những
việc bác ái về phần linh hồn. Điều quan trọng là phải khôi phục chiều kích
này của đức bác ái Kitô giáo. Không được im lặng trước sự ác. Ở đây tôi nghĩ
đến những Kitô hữu, vì nể nang người khác hay chỉ vì muốn yên thân, họ lại chiều
theo não trạng phổ biến, thay vì phải cảnh giác anh chị em mình về
những lối suy nghĩ và hành động trái ngược với sự thật và không theo con đường
sự thiện. Nhưng nếu phải lên tiếng khiển trách, thì người Kitô hữu không
hề bị thúc đẩy bởi tinh thần kết án hoặc tố cáo, mà luôn được tình yêu và
lòng từ bi thôi thúc, phát xuất từ mối quan tâm thực sự đối với thiện
ích của người khác. Thánh tông đồ Phaolô nói : “Nếu ai trong anh em bị bắt
gặp phạm lỗi, thì anh em là những người có Thánh Thần hãy lấy tinh thần dịu
dàng mà sửa chữa người ấy ; và anh em hãy coi chừng đừng để mình cũng bị cám
dỗ như vậy” (Gl 6,1). Trong một thế giới mang đậm ảnh hưởng của chủ
nghĩa cá nhân, cần phải tái khám phá tầm quan trọng của sự sửa lỗi huynh
đệ, để cùng nhau nên thánh. Kinh Thánh nói rằng ngay cả “người công chính
cũng sa ngã 7 lần” (Cn 24,16) ; mà tất cả chúng ta đều là người yếu đuối và
thiếu sót (x. 1 Ga 1,8). Vì thế, thật là rất hữu ích khi chúng ta giúp đỡ
người khác và để người khác giúp đỡ mình ngõ hầu biết được sự thực về bản
thân mình, cải tiến cuộc sống và bước đi ngay thẳng hơn theo đường lối Chúa.
Chúng ta luôn cần đến ánh mắt nhìn yêu thương và sửa dạy, nhận biết và thấu
hiểu, phân định và tha thứ (x. Lc 22,61), như Chúa đã và đang làm với mỗi
người chúng ta.
2. “Quan tâm đến nhau” : ơn huệ hỗ tương
Việc “trông
coi” tha nhân tương phản với não trạng chỉ thu hẹp cuộc sống vào chiều kích
trần thế mà không nhìn cuộc sống ấy trong viễn tượng cánh chung và lại chấp
nhận bất kỳ chọn lựa luân lý nào nhân danh tự do cá nhân. Một xã hội như xã
hội của chúng ta có thể trở nên đui mù trước những đau khổ thân xác cũng như
những đòi hỏi của cuộc sống về tinh thần và luân lý. Nhưng cộng đoàn Kitô hữu
không được sống như vậy ! Thánh tông đồ Phaolô khuyên chúng ta theo
đuổi “con đường đưa đến bình an và xây dựng lẫn nhau” (Rm 14,19), vì lợi ích
cho tha nhân, “để nâng đỡ nhau” (15,2), và không phải tìm điều lợi cho riêng
mình, nhưng “cho nhiều người khác, để họ cũng được cứu độ” (1 Cr 10,33). Việc
sửa lỗi và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái như thế phải
là lối sống của cộng đoàn Kitô hữu.
Các môn đệ
của Chúa, được kết hiệp với Chúa Kitô nhờ Thánh Thể, sống trong tình bằng hữu
liên kết họ với nhau như những chi thể của một thân thể. Điều này có nghĩa là
tha nhân thuộc về tôi ; và cuộc sống, phần rỗi của họ có liên quan tới cuộc
sống và phần rỗi của tôi. Ở đây chúng ta chạm đến một yếu tố sâu xa của sự
hiệp thông : cuộc sống của chúng ta có liên quan tới cuộc sống của người
khác, cả trong điều tốt cũng như điều xấu. Tội lỗi và hành vi yêu thương đều
mang chiều kích xã hội. Trong Giáo Hội là Nhiệm thể của Chúa Kitô có sự hỗ
tương ấy : cộng đoàn không ngừng thống hối và cầu xin ơn tha thứ vì những tội
lỗi của các thành viên, nhưng cũng luôn vui mừng vì các mẫu gương nhân đức và
bác ái giữa cộng đoàn. Thánh Phaolô nói : “Các chi thể đều chăm sóc cho nhau”
(1 Cr 12,25), vì chúng ta là một thân thể. Thực thi bác ái đối với anh em,
biểu lộ qua việc bố thí –một thực hành tiêu biểu trong mùa Chay, cùng với
kinh nguyện và chay tịnh– bắt nguồn từ thực tế cùng thuộc về một thân thể ấy. Khi
quan tâm cụ thể đến những người nghèo khổ nhất, các Kitô hữu có thể cho thấy
mình đang thuộc về một thân thể duy nhất là Giáo Hội. Quan tâm đến nhau tức
là nhìn nhận điều thiện hảo mà Chúa làm nơi tha nhân và cùng với họ cảm
tạ Thiên Chúa Toàn năng nhân hậu vì những kỳ công ân phúc mà Người không
ngừng thực hiện nơi con cái mình. Khi người Kitô hữu nhận ra Chúa Thánh Thần
hoạt động nơi tha nhân, thì họ không thể không vui mừng và tôn vinh Chúa Cha
trên trời (x. Mt 5,16).
3. “Để khích lệ nhau sống bác ái và làm việc lành” :
cùng nhau tiến bước trên đường nên thánh
Những lời
này của Thư gửi tín hữu Do Thái (10,24) thúc đẩy chúng ta suy tư về
ơn gọi nên thánh dành cho mọi người, về cuộc hành trình liên lỉ trong đời
sống thiêng liêng, khao khát những ân sủng lớn lao và một đức bác ái còn cao
cả và đem lại hoa trái nhiều hơn (x. 1 Cr 12,31–13,13). Sự quan tâm đến nhau
phải thúc đẩy chúng ta tiến đến một tình yêu ngày càng hữu hiệu, tình yêu ấy
“như ánh bình minh, rực rỡ huy hoàng đến khi ngày tỏ rạng” (Cn 4,18),
cho chúng ta sống mỗi ngày như thể được tham dự trước vào ngày bất diệt đang chờ
đợi chúng ta trong Thiên Chúa. Thời gian được ban cho chúng ta trong cuộc
sống này thật là quý giá để chúng ta phân định và chu toàn các việc lành
trong tình yêu Thiên Chúa. Như thế chính Giáo Hội không ngừng tăng triển để
đạt tới tầm vóc trưởng thành trọn vẹn của Chúa Kitô (x. Ep 4,13). Việc chúng
ta khuyên bảo và khích lệ nhauđạt tới đức ái vẹn toàn và chu toàn
các việc lành nằm trong viễn ảnh tăng trưởng năng động ấy.
Tiếc thay
vẫn luôn có cám dỗ sống nhạt nhẽo, bóp nghẹt Thánh Thần, từ chối đầu tư những
nén bạc chúng ta được giao để sinh lợi cho bản thân và cho tha nhân (x. Mt
25,25tt). Tất cả chúng ta đều nhận được những kho tàng tinh thần hay vật chất
để chu toàn kế hoạch của Thiên Chúa hầu mưu ích cho Giáo Hội và để cứu rỗi
bản thân chúng ta (x. Lc 12,21b ; 1 Tm 6,18). Các bậc thầy về tu đức nhắc nhớ
chúng ta rằng trong đời sống đức tin ai không tiến sẽ thụt lùi. Anh chị em
thân mến, chúng ta hãy đón nhận lời mời gọi ấy –mà ngày nay càng hợp thời hơn
bao giờ hết–, đó là hướng đến “mức độ cao trong đời sống Kitô hữu” (Tông thư Ngàn
Năm mới đang đến, số 31).Khi khôn ngoan nhìn nhận và tuyên phong một số Kitô
hữu gương mẫu là Chân phước và là Thánh, Giáo Hội cũng nhằm khơi lên ước muốn
noi gương nhân đức của các ngài. Thánh Phaolô khuyến khích chúng ta “hãy thi
đua kính trọng nhau” (Rm 12,10).
Trong một thế giới đòi hỏi các Kitô
hữu đổi mới chứng tá về tình yêu thương và lòng trung thành với Chúa, mong
sao mọi người chúng ta cảm thấy nhu cầu cấp bách phải cùng nhau thi đua thực
hành bác ái, phục vụ và các việc lành (x. Dt 6,10). Lời kêu gọi này đặc biệt
thôi thúc trong thời gian thánh chuẩn bị mừng lễ Phục Sinh. Cùng với lời cầu
chúc một Mùa Chay thánh thiện và sinh hoa kết quả, tôi phó thác tất cả anh
chị em cho lời chuyển cầu của Đức Trinh Nữ Maria và thân ái ban Phép Lành Tòa
Thánh cho anh chị em.
Vatican, ngày 3 tháng 11 năm 2011
BÊNÊDICTÔ XVI, Giáo Hoàng
|
Đức
Thành
(chuyển
ngữ từ bản tiếng Anh
(Nguồn
: WHĐ)
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét